Με αφορμή τη συναυλία στο Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο Ζακύνθου στις 22 Αυγούστου 2014, η Φωτεινή Δάρρα και ο Δημήτρης Παπαδημητρίου μίλησαν στο Zakynthos Events Guide.
Είναι πάθος για εσάς η μουσική?
Φωτεινή Δάρρα: Δεν θα έλεγα ότι είναι μόνο πάθος. Εναι τρόπος επικοινωνίας πρός τα έξω -με τον κόσμο- και προς τα μέσα, με τον ίδιο τον εαυτό μου. Ειναι τρόπος έκφρασης του 100% των αισθημάτων μου.
Δημήτρης Παπαδημητρίου: Η μουσική δεν είναι πάθος για μένα. Το πάθος είναι κάτι εξωγενές στο οποίο υποκύπτεις. Ειναι πάθος γιά έναν φιλόμουσο, έναν συλλέκτη. Το πάθος είναι πολλές φορές επικίνδυνο αλλά και κάτι από το οποίο -με δυσκολία έστω- απαλάσσεσαι. Για μένα είναι απλά η πρώτη μου φύση.
Ποια είναι τα αγαπημένα σας μουσικά ακούσματα από την ελληνική και ξένη μουσική σκηνή?
Φωτεινή Δάρρα: Είναι μια σύνθεση των πλέον αντιφατικών μουσικών δημιουργιών που όμως έχουν ως κοινό παρονομαστή την αυθεντικότητα και την ειλικρίνεια. Μου αρέσει οτιδήποτε εναι αυθόρμητο ή μεγαλοφυές όπως από το ρεπερτόριο της Τζένης Βάνου και της Νάνας Μούσχουρη μέχρι την Adelle, Emma Chaplin, Dulce Pontes, τον Dylan, τους Beatles αλλά και τους Stones.
Δημήτρης Παπαδημητρίου: Τα ακούσματα που ανακαλώ πρώτα πρώτα είναι Monteverdi Praetorius από τη Μεσαιωνική-Αναγεννησιακή περίοδο, μετά Mozart, Beethoven, Mendelssohn, Shubert, Ravel, Debussy, Tchaikovsky, Sibelius, Grieg, Stravinsky, Paert, Rustaavara, Adams, Reich, Gubaidulina. Από Ρόκ τους Floyd, Oldfield, Moody Blues, Genesis, Fleetwood Mac, Deep Purple, Crosby Stills Nash and Young, America, Dylan, Tangerine Dream, Depeche Mode, Credence Clearwater Revival, Emerson Lake and Palmer, Qween, Nirvana κλπ. Από ελληνικά Xατζιδάκις, Μάρκος, Τσιτσάνης, Πάνου, Ζαμπέτας, Θεοδωράκης, Ξαρχάκος, Σαββόπουλος, Πλέσσας, Καλδάρας, από το παραδοσιακό οι αδελφές Χατζιδάκι και η Κονιτοπούλου, ο Χρόνης Αηδονίδης, ο Μάνθος και ο Πετρολούκας Χαλκιάδες, και οι πρωτοψάλτες Στανίτσας, Βασιλικός, Αγγελόπουλος.
Από τις διάφορες εποχές που έχει περάσει το ελληνικό τραγούδι, ποια είναι εκείνη που πιστεύετε ότι ξεχώρισε, και για ποιους λόγους?
Φωτεινή Δάρρα: Ολες οι εποχές άφησαν πίσω τους σπουδαία αριστουργήματα. Μια ωστόσο χρήζει από εμένα ιδιαίτερης υπενθύμισης και υπογράμμισης γιατί υποτιμάται πολύ συχνά από τους οπαδούς των υπολοίπων. Πρόκειται για την εποχή του Αττίκ, αλλά και για το λεγόμενο Ελαφρό τραγούδι που καθόλου ελαφρό δεν είναι. Μια βαθειά “μουσική” εποχή με υπέροχα διαμάντια, πολύ τραγουδιστική διάθεση που έσβησε πριν ακόμα τα παιδικά μου χρόνια. Ωστόσο με γεμίζει μια περίεργη νοσταλγία για μια αθώα ζωή που χάθηκε πριν την ζήσω. Στη συναυλία τιμούμε με τον Δημήτρη και αυτήν την περίοδο που την αγαπάμε ιδιαίτερα.
Δημήτρης Παπαδημητρίου: Οι δεκαετίες 75-95, οι Θερμοπύλες του τραγουδιού, όπου το ελληνικό τραγούδι χωρίς την υποστήριξη κάποιας ελληνικής και με αντίπαλο εκ των έσω την πολυεθνική δισκογραφία άντεξε στην επίθεση του πανίσχυρου ξένου και ξενόγλωσσου τραγουδιού. Την λαμπρή αυτή νίκη οφείλει το τραγούδι – και το λέω υπερηφάνως, στην γεννιά τη δική μου, όχι σε μένα αλλά στους περίπου συνομηλίκους μου συνθέτες που κράτησαν το αγοραστικό κοινό στα ελληνικά χωρικά ύδατα με πολύ ωραία τραγούδια που βρήκαν την νέα γλώσσα και ενδιέφεραν τους νέους με ήθος και γλώσσα ελληνική. Φυλάξαι τ’ αγαθά χαλεπώτερον του κτήσασθαι. Η γεννιά μας κράτησε γερή άμυνα και διατήρησε ζωντανή την υπόθεση ελληνικό τραγούδι πετυχαίνοντας και πολλά γκολ.
Πώς το τραγούδι μπορεί να συμβάλει αυτή τη στιγμή στον πολιτισμό της Ελλάδας?
Δημήτρης Παπαδημητρίου: Το τραγούδι είναι καταγραφή ιστορικών γεγονότων, επιθυμιών και σημαντικών στιγμών της κοινής ζωής. Ομαδοποιεί όταν πρέπει, διδάσκει και υπενθυμίζει. Διασπείρει ήθος, γνώση, κοινό αίσθημα και συναίσθημα. Φέρνει το νέο και διατηρεί το παλαιό. Ενώνει τις τέχνες, τους τόπους τις ιστορικές περιόδους. Ειναι το κεντρικό νευρικό μας σύστημα.
Φωτεινή Δάρρα: Το τραγούδι είναι η φωνή μας, η καρδιά μας, το μυαλό μας. Κάθε τι καινούργιο γεννιέται και μεγαλώνει μέσα σε αυτό. Διαμορφώνει λαϊκές ιδεολογίες και τις κοινοποιεί με τρόπο θαυμάσιο. Με τον δίσκο “Λουλούδι στη Φωτιά” πάνω στα ιερά λόγια των Δημήτρη Παπαδημητρίου – Νίκου Γκάτσου και τον “Επιβάτη του 2014” και το επόμενο “Ραντάρ του 2014” των Θεοδωράκη – Τριπολίτη, μέσα από τους προφητικούς στίχους και τη μουσική περιγράφονται αιτίες και προτείνονται λύσεις για το προβληματικό σήμερα με έναν απίστευτα ευθύβολο τρόπο.
Τώρα με την κρίση, πολλοί κάνουν υποχωρήσεις στη ζωή τους, για να βγάλουν τα προς το ζην. Με αποτέλεσμα, ανάμεσα σε άλλα, και την κακή ποιότητα πολλές φορές. Έτσι και στο τραγούδι. Θα θυσιάζατε την ποιότητα για την εμπορικότητα?
Δημήτρης Παπαδημητρίου: Η ποιότητα και η εμπορικότητα είναι αντίπαλες όταν υπάρχει παρακμή. Στην ακμή συμβαδίζουν. Φαινόμενο της προηγούμενης παρακμιακής εποχής είναι η ύπαρξη αντιπάλων “οχθών” που υποτίθεται αντιπροσωπεύουν αυτές τις δύο τάσεις. Έτσι υποτίθεται ότι από την μία είχαμε χαμηλού επιπέδου τραγούδι που “ενδιέφερε” όμως τους πολλούς και από την άλλη υψηλού υποτίθεται επιπέδου που δημιουργούσε στα πλήθη ρίγη παγερής αδιαφορίας. Η φωνή της επιβίωσης λέει εύλογα: Γιατί να διαλέξω κάτι από τα δύο και όχι να επιχειρήσω μια συνένωση? Αυτό είναι το αίτημα της νέας εποχής, καθώς ονόματα και των δύο χώρων μπορούν να ενώσουν τις προσπάθειές τους. Αυτό απηχεί και η μίνι συνεργασία μας με τον Γιώργο Μαργαρίτη που αποδίδει καρπούς.
Φωτεινή Δάρρα: Ας θυμηθούμε και την συνεργασία Μπιθικώτση και Καζαντζίδη με τον Θεοδωράκη. Ή τον Ζαμπέτα με τον Χατζιδάκι. Πάντα το αστικό τραγούδι όταν αντιμετωπίζει αδιέξοδα επαναβαπτίζεται στην κολυμβήθρα του περιθωριακού λαϊκού τραγουδιού που παράγει διαρκώς νέες ακατέργαστες αλλά πολύτιμες φόρμες. Αν μιλάμε για επιβίωση του τραγουδιού αυτές οι διαδικασίες είναι ιστορικά πολύτιμες. Η κρίση απλά θα ανοίξει κάπως τους δρόμους για κάτι τέτοιο.
Κυρία Δάρρα, σας ενδιαφέρουν οι στίχοι και η σύνθεση, πέρα από την ερμηνεία μέσα από την οποία σας γνωρίζουμε?
Φωτεινή Δάρρα: Η μουσική είναι μια γλώσσα που όταν την μιλάς μπορείς και να λές δικές σου σκέψεις. Πέραν κάποιων στίχων όμως που έγραψα για δικά μου τραγούδια και κάποιων μουσικών μελωδιών που αυτοσχεδιαστικά σκόρπισα στους ανέμους σχηματοποιώντας τες στιγμιαία σε συγκεκριμένες φόρμες, ποτέ δεν σκέφτηκα να τις διατηρήσω στην μνήμη μου σαν συγκεκριμένα τραγούδια.
Κυρία Δάρρα, ποια είναι η σχέση σας με το δημοτικό τραγούδι?
Φωτεινή Δάρρα: Για μένα δημοτικό τραγούδι είναι το Ζακυνθινό τραγούδι, οι αρέκειες και τα παραδοσιακά μας. Με αυτό μεγάλωσα και με πατέρα που άξια έχει το Ζακυνθινό παρατσούκλι “τραγουδιστής” καταλαβαίνετε ότι έχω φυσική κλίση προς τα εκεί.
Κύριε Παπαδημητρίου, με ποιους τρόπους μπορεί η κλασική μουσική ή η όπερα να γίνει πιο προσιτή στο ευρύ κοινό?
Δημήτρης Παπαδημητρίου: Η κλασσική μουσική περιλαμβανομένης της όπερας είναι είδη τέχνης με εθνική καταγωγή, εθνική μουσική γλώσσα και περιεχόμενο σύμφυτο με τις αναζητήσεις των λαών που παρήγαγαν τις συνθέσεις. Στα επτάνησα η δυτική παράδοση, ιδίως δε η ιταλική είναι εξαιρετικά οικεία. Έτσι υπάρχει συξημένη αντίληψη αυτών των ειδών και καθόλου των ηπειρώτικων λχ μουσικών δρόμων που είναι ακριβώς απέναντι. Είναι απλό λοιπόν: χρειάζεται μια εθνική σχολή νούμερο 2 σε αυτά τα είδη, που να δημιουργήσει ελληνικό μουσικό ιδίωμα χωρίς φολκλορισμούς. Να είναι κατανοητή η μουσική αυτή απευθείας και να μην χρειάζεται μετάφραση. Γιατί η ωραιολογία ότι η μουσική είναι μια διεθνής γλώσσα κατανοητή εξ ίσου από όλους είναι μιά τεράστια ανοησία. Η δική μου διαδρομή συνοψίζεται στην δημιουργία της γλώσσας αυτής παίρνοντας από το καθ’ ημάς τραγούδι το μη φολκλορικό ελληνικό μουσικό ήθος και χτίζοντας με αυτό μιά στέρεη συμφωνική – κλασική γλώσσα. Υπάρχει αυτή η ενότητα στις δύο διαφορετικές φαινομενικά δραστηριότητες.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια?
Φωτεινή Δάρρα: Ετοιμάζεται ένας θερμός και δραστήριος χειμώνας με πολλές εμφανίσεις και δισκογραφία. Το Ραντάρ του 2014 του Μίκη Θεοδωράκη ηχογραφείται και θα κυκλοφορήσει μέσα στο χειμώνα.
Δημήτρης Παπαδημητρίου: Προετοιμάζω δίσκο με στίχους Χρήστου Παναγιωτόπουλου και τραγουδιστές πολλούς και μεγάλους του ελληνικού τραγουδιού, το συμφωνικό μου έργο για παιδιά με 4 μύθους του Αισώπου, τις “Μέρες Επιταφίου” του Νίκου Γκάτσου με τον Μανώλη Μητσιά, και δίσκο με τραγούδια του σε ποίηση Διονύση Καψάλη και τραγουδιστή τον Γιώργο Φλωράκη. Γράφω το Σατυρικόν του Πετρώνιου για τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και μιούζικαλ για παιδιά που θα παιχτεί τα Χριστούγεννα στο Μέγαρο Μουσικής σε μια παραγωγή των Αρσακείων Γυμνασίων.
Εδώ, με τη Ζάκυνθο, νιώθετε ότι σας δένει κάτι ιδιαίτερο?
Φωτεινή Δάρρα: Είμαι και από τις δύο μεριές Ζακυνθηνιά. Η μητέρα μου από την Αναφωνήτρια και ο πατέρας μου από το Καταστάρι. Οι παιδικές μου μνήμες ακόμα αντιλαλούν στα δρομάκια της πόλης… Αλλά και οι πολύ συχνές επισκέψεις με έχουν κρατήσει πολύ κοντά στο νησί.
Δημήτρης Παπαδημητρίου: Είναι αρκετό το γεγονός ότι η Φωτεινή κατάγεται από αυτό το υπέροχο μέρος με τον μουσικό λαό. Έχω έρθει πάνω από δεκαπέντε φορές για μεγάλα διαστήματα. Αλλά και η πρόσφατα αποβιώσασα γλυκειά Νικηφορίτσα, η γάτα μας που περιμαζέψαμε προ δεκαοκταετίας άρρωστη από την αυλή της φίλης μου Έλλης και πήραμε μαζί μας στο Μαυράτζη και μετά στην Αθήνα. Ζακυνθηνιά κι αυτή.
Τη Φωτεινή Δάρρα και τον Δημήτρη Παπαδημητρίου θα απολαύσουμε ζωντανά στη συναυλία που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 22 Αυγούστου 2014, ώρα 21:30 στο Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο Ζακύνθου.
Βρείτε πληροφορίες για τα εισιτήρια.
